Trong 2 nhạc sĩ chuyên sáng tác tình ca của làng nhạc miền Nam, nhạc của Ngô Thụy Miên thường ít mang nỗi buồn tuyệt vọng, nếu có buồn thì cũng là một nỗi buồn không thành tên, chỉ man mác như gió thoảng mây bay. Còn nhạc của Từ Công Phụng thường là những nỗi buồn thẳm sâu, tê tái và rất xót xa, đôi khi đến vô vọng như trong bài Mắt Lệ Cho Người: Em thấy không cõi đời vô vọng.
Nhạc sĩ Từ Công Phụng còn có nhiều bài tình ca buồn khác, như Trên Tháng Ngày Đã Qua, Giọt Lệ Cho Ngàn Sau, Kiếp Dã Tràng, Tuổi Xa Người,… nhưng ca khúc buồn nhất vẫn là Như Chiếc Que Diêm, với nỗi buồn được đẩy lên đến đỉnh điểm.
Như Chiếc Que Diêm được nhạc sĩ Từ Công Phụng sáng tác vào năm 1975, sau cuộc đổi đời không có bao lâu, và như ông thừa nhận, đó là quãng đời đau khổ và trắc trở nhất trong đời. Khi đó đời sống rất bất ổn, không có gì bám víu vào mà sinh sống nên việc mưu sinh rất vất vả, phải làm bất cứ gì có thể để nuôi sống con cái và gia đình. Hơn nữa, cuộc tình hơn 10 năm với người vợ đầu là ca sĩ Từ Dung cũng tan vỡ từ đây.
Trước đó, trong thời gian học Đại học tại Sài Gòn từ giữa thập niên 1960, nhạc sĩ Từ Công Phụng đã gặp, yêu và cưới ca sĩ Từ Dung, khi đó đang học Văn khoa, là con gái út của nhà văn Nguyễn Tường Long – Hoàng Đạo. Từ Dung cũng là tên thật của cô (chứ không phải là nghệ danh được đặt theo tên Từ Công Phụng như nhiều người lầm tưởng). Khi Từ Dung ra đời, cha thường xuyên vắng nhà vì làm việc nước, ông rất nhớ vợ nên đặt tên cho con là Từ Dung, nghĩa là hình dung giống mẹ.
Từ Dung và Từ Công Phụng bắt đầu lên sân khấu hát cặp với nhau từ năm 1967 và trở thành đôi song ca được yêu thích. Đó cũng là thời điểm làng ca nhạc Sài Gòn có đến 3 cặp đôi nổi tiếng trong giới sinh viên và cùng liên quan đến xứ sở sương mù Đà Lạt: Khánh Ly – Trịnh Công Sơn, Lê Uyên – Phương và Từ Dung – Từ Công Phụng.
Hai người đã làm lễ thành hôn năm 1969. Sau năm 1975, họ vẫn ở lại trong nước, nhưng đã có những dự cảm về chia lìa, nên trước khi chia tay không lâu, nhạc sĩ Từ Công Phụng đã viết: Tình ta sớm muộn gì cũng hấp hối…
Lời bài hát Như Chiếc Que Diêm rất buồn, như là sự cứu vớt bất khả thi cho một quãng đời, cho một cuộc tình đang dần hấp hối:
Thôi cũng đành một kiếp trăm năm đời người sẽ qua
Cũng đành một thoáng chiêm bao tình người cũng xa
Cũng phôi pha những điêu ngoa, theo vết môi cười tàn tạ
Thôi cũng đành một kiếp phong ba
Lệ tình cũng sa xuống đời ta những nguôi ngoai
Rồi người cũng xa, cũng xa ta, cũng xa ta theo dòng nghiệt ngã mù lòa
Click để nghe Tuấn Ngọc hát Như Chiếc Que Diêm
Bài hát được gieo vần như là một dòng âm thanh tuôn chảy ào ạt, làm hồn người như lạc vào một cõi mê. Nhạc sĩ Từ Công Phụng nói rằng bài hát này mang tâm sự của một người vừa trải qua nhiều mất mát, không chỉ mất mát về cuộc tình đã qua, mà rộng lớn hơn nữa, đó còn là sự mất mát của cả một nơi chốn. Nó mang tính ẩn dụ về sự chấm dứt một cách tức tưởi, đành đoạn của một thành phố, đã sụp đổ thời vàng son vào năm 1975.
Và cuộc tình cũng như vậy, dù đã từng trải qua thời rực rỡ, nhưng chỉ là sự lóe lên như một chiếc que diêm trong phút chốc rồi vĩnh viễn chìm vào tăm tối.
Vì lời em sớm muộn gì cũng một lần gian dối
Tình anh sớm muộn gì cũng đưa vào tăm tối
Đời anh sớm muộn gì, đời em sớm muộn gì
Tình ta sớm muộn gì cũng hấp hối
Dù biết rằng sẽ có những gian dối, những tăm tối trong cuộc tình đã hấp hối, nhưng như là những chiếc que diêm một lần cuối cùng lóe lên huy hoàng rồi lịm tắt, họ trao cho nhau hết những men nồng tình sâu rã rời:
Rót cho đầy hồn nhau, đắp cho đầy đời nhau
Những men nồng tình sâu rã rời…
Thôi cũng đành như chiếc que diêm một lần lóe lên
Thắp đời em sáng lung linh,
buồn một cõi riêng
Những đêm sâu, những canh thâu
Nghe nước mắt nặng giọt sầu
Thôi cũng đành như kiếp rong rêu một lần hóa thân
Cuốn về phong kín tim ta
Một đời chói chang những đam mê, những ngô nghê
Với tình người nhỡ lời thề
Thôi cũng đành như tấm gương tan mờ phai vết xưa
Xót dùm cho tấm thân ta ngựa bầy đã xa
Những đêm mơ thấy tan hoang
Hương tình vừa chớm muộn màng…
Trong cả bài hát, người nghe như bị cuốn vào dòng tâm trạng buồn, là những nỗi niềm riêng mang, là chấp nhận sự thiệt thòi và ôm nỗi buồn phong kín sau những mất mát lớn lao trong đời.
Ngôn từ trong bài hát này rất bình dị, là những chữ mà đời thường chúng ta vẫn dùng, nhưng cách sử dụng chúng vào một dòng âm thanh miên man làm cho bài hát trở thành một tuyệt phẩm mang ý nghĩa sâu lắng, cách rất xa dòng nhạc phổ thông đại chúng.
Mời các bạn nghe lại ca khúc này qua giọng hát nhẹ nhàng rất truyền cảm của chính tác giả Từ Công Phụng:
Click để nghe nhạc sĩ Từ Công Phụng hát Như Chiếc Que Diêm
Đông Kha
Nguồn: nhacvangbolero.com
—-
Toàn bộ bài viết được đăng trên nhacvangbolero.com hoàn toàn thuộc bản quyền của nhacvangbolero.com, đề nghị ghi rõ nguồn khi copy để tránh những sự cố về khiếu nại bản quyền. Xin cám ơn
