Có ai qua vùng hỏa tuyến,
Nhắn cho tôi một vài lời.
Mái tranh thân yêu còn đâu
Lũy tre xanh tươi còn đâu
Đổi thay giờ đây lửa máu.
Đó là lời bài hát nổi tiếng mang tên Thương Vùng Hỏa Tuyến của nhóm nhạc sĩ Lê Minh Bằng, vào khoảng năm 1966 – 1967 đã liên tục được phát trên đài phát thanh Saigon ngày này qua ngày khác với tiếng hát của nữ ca sĩ còn rất trẻ khi đó là Phương Hoài Tâm.
Trong bài hát này có 2 lần nhắc đến địa danh Trung Lương:
Trung Lương ơi!
Đây vùng phi ᴄhιếп nay thành khu ᴄhιếп từ khi giặc tràn về
và
Toàn dân thương Trung Lương,
Toàn quốc thương Gio Linh, thương Bến Hải, thương cầu Hiền Lương.
Bài hát nói lên hát sự tàn bạo của lửa binh ly loạn ở miền quê vốn dĩ an bình. Khi nhắc đến địa danh Trung Lương, ngày nay chắc hẳn ai cũng nghĩ về Trung Lương ở Tiền Giang, với ngã ba Trung Lương nổi tiếng hoặc cao tốc Sài Gòn – Trung Lương.
Tuy nhiên Trung Lương của Tiền Giang là địa danh này ở gần sát Sài Gòn, chưa từng là một vùng hoả tuyến. Hơn nữa, Trung Lương trong hát được nhắc đến bên cạnh những địa danh nổi tiếng ở Quảng Trị là Gio Linh, Bến Hải, Hiền Lương.
Theo tìm hiểu thì thực ra, Trung Lương được nhắc đến ở đây là tên một quận cũ ở Quảng Trị. Tháng 5 năm 1958, dưới thời VNCH các huyện được đổi thành quận và Quảng Trị lúc đó gồm 7 quận: Cam Lộ, Gio Linh, Hải Lăng, Hướng Hóa, Triệu Phong, Ba Lòng và Trung Lương. Tháng 6 năm 1965 lập thêm quận mới là Mai Linh, đến tháng 12-1967 sáp nhập quận Trung Lương vào quân Cam Lộ, tháng 4-1968 lập thêm quận Đông Hà.
Vậy Trung Lương là một quận của tỉnh Quảng Trị, địa danh này chỉ tồn tại trong 9 năm, từ tháng 5/1958 đến tháng 12/1967.
Có ai qua vùng hỏa tuyến, nhắn cho tôi một vài lời.
Mái tranh thân yêu còn đâu, lũy tre xanh tươi còn đâu
Đổi thay giờ đây lửa máu.
Xóm thôn hoang tàn đổ nát, luống khoai nương cà nghẹn ngào
Tiếng chuông vang không còn nữa, vắng trâu ăn trên đồng sâu
Trẻ thơ đi tìm mẹ hiền.
Trung Lương ơi! đây vùng phi ᴄhιến nay thành khu ᴄhιến từ khi giặc tràn về
Bao người dân trắng tay mà vui ước hẹn đi theo lời thề
Toàn dân thương Trung Lương, toàn quốc thương Gio Linh, thương Bến Hải, thương cầu Hiền Lương.
Có ai qua vùng hoả tuyến, nhắn cho tôi một vài lời.
Oán xâm lăng gây lửa khói để cho bao nhiêu lệ rơi, để cho sầu héo lòng tôi.
Bài hát lên án những sự bạo tàn của lửa binh, vì giặc giã đã gieo nhiều tang tóc cho vùng quê nghèo vốn từng rất yên bình, người dân không còn được sống một cuộc sống bình thường nữa khi mà những mái tranh, lũy tre xanh, luống khoai nương cà… đã bị đốt phá, chỉ còn những hoang tàn đổ nát.
Những địa danh ở Quảng Trị như Trung Lương, Gio Linh hay Bến Hải nằm ngay bờ vĩ tuyến nên phải hứng chịu nhiều nhất những nỗi đau đớn kinh hoàng của thời loạn:
Toàn dân thương Trung Lương, toàn quốc thương Gio Linh, thương Bến Hải, thương cầu Hiền Lương…
Click để nghe Phương Hoài Tâm hát Thương Về Hỏa Tuyến trước 1975
nhacvangbolero.com
