Biết rằng mai này xa bạn xa thầy
Cúi mặt tim buồn ngấn lệ ngắn dài
Thương cổng trường từ đây khép kín
Thương dãy bàn nằm im câm nín
Thương những bông hoa rụng bên sân.
Đó là những lời hát của ca khúc đã nổi tiếng với giọng hát Phượng Mai khoảng thập niên 1990 với tên bài hát là Giã Biệt Trường Xưa.
Tuy nhiên không nhiều người biết rằng tên đúng của bài này phải là “Ly Ca”, một ca khúc được nhóm Lê – Minh – Bằng sáng tác khoảng năm 1974 với bút danh Phương Trà. Ngoài bài Ly Ca, còn một số bài hát khác được nhóm Lê Minh Bằng ký tên Phương Trà là: Biển Dâu (Lê Dinh – Phương Trà), Tuyết Lạnh (Lê Dinh – Phương Trà), Đừng Hỏi Em (Anh Bằng – Phương Trà)…
Ly Ca được ca sĩ Thanh Tuyền hát lần đầu trong băng nhạc Premier 6 của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông thực hiện.
Click để nghe ca sĩ Thanh Tuyền hát trước 1975
Sau năm 1975, nhóm 3 nhạc sĩ Lê Minh Bằng mỗi người một hướng, nhạc sĩ Anh Bằng sang Mỹ, nhạc sĩ Lê Dinh sang Canada. Còn nhạc sĩ Minh Kỳ thảm thương nhất, bị qua đời trong trại vào tháng 8 năm 1975. Từ đó cho đến tận những năm sau 2010, tất cả nhạc của nhóm Lê Minh Bằng, hoặc của 2 nhạc sĩ Lê Dinh, Anh Bằng đều bị cấm phát hành ở trong nước.
Khoảng thập niên 1980, có một nhạc sĩ nổi tiếng đã sử dụng bài hát Ly Ca trong 1 băng nhạc trong nước, nhưng đổi tên bài hát thành Giã Biệt Trường Xưa và đổi tên người sáng tác để cho ca sĩ trong nước hát.
Ca khúc này sau đó nổi tiếng sang đến hải ngoại và được nhiều ca sĩ hải ngoại hát lại, nhưng một điều đáng buồn là không còn ai nhớ đến cái tên Ly Ca và giọng hát Thanh Tuyền trước 1975 nữa, mà chỉ biết đến cái tên mới là Giã Biệt Trường Xưa. Nhiều ca sĩ hải ngoại nổi tiếng đã hát ca khúc này là Giao Linh, Kim Anh, Mỹ Huyền, Mạnh Quỳnh… và nổi tiếng nhất là Phượng Mai.
Click để nghe Phượng Mai hát
Điều đáng nói, là bài hát này có 1 câu hát nhắc tới chủ đề chính của bài hát “Ly Ca” nhưng đều bị các ca sĩ hát sai, đó là:
Tình khúc LY CA, tình xa những kỷ niệm rồi…
Tuy nhiên trong một số bản thu âm sau 1975, các ca sĩ lại hát thành:
Tình khúc LY TAN tình xa những kỷ niệm rồi… làm cho câu hát bị đổi ý nghĩa. Hình như chỉ có bản thu của Thanh Tuyền trước 1975 và Giao Linh sau 1975 là hát đúng:
Tuy nhiên trong dĩa nhạc Giao Linh phát hành tại Làng Văn, và hầu hết các băng khác, không chỉ sai tựa đề mà còn ghi sai tên nhạc sĩ sáng tác:
Click để nghe Giao Linh hát
Biết rằng mai này xa bạn xa thầy
Cúi mặt tim buồn ngấn lệ ngắn dài
Thương cổng trường từ đây khép kín
Thương dãy bàn nằm im câm nín
Thương những bông hoa rụng bên sân.
Nhớ lại những ngày hoa mộng đã qua
Suốt đời như tưởng không hề xóa nhòa
Đâu tiếng thầy làm em xao xuyến
Đâu những chiều cầm tay lưu luyến
Đâu những khi tâm sự thâu đêm.
Tình khúc ly ca tình xa những kỷ niệm rồi
Giờ thương nhớ mãi trọn đời
Từng đêm thấy lòng tiếc nuối
Người buồn thì nhìn cảnh có vui đâu
Bỏ lại lời nói thương nhau
Theo tiếng hát ve sầu người ơi
Biết rằng đau buồn cũng chỉ thế thôi
Vẫn cảm thấy lòng ta dở khóc cười
Thôi giã biệt trường xưa áo trắng
Qua ngấn lệ nhìn nhau xa vắng
Quay bước đi nghe lòng bâng khuâng…
Nếu nghe lại kỹ bài hát, đọc kỹ lại lời, thì tựa đề Giã Biệt Trường Xưa cũng hoàn toàn không thích hợp với bài hát Ly Ca này. Vì thời điểm chia tay tuổi học trò trong bài hát vẫn chưa diễn ra: “Biết rằng mai này xa bạn xa thầy”, nên Trường vẫn đang hiện hữu, chưa phải là “Trường Xưa”.
Người đổi tên bài hát, đổi tên tác giả của bài Ly Ca này đã không hiểu hết ý nghĩa của bài hát khi đổi tên lại thành Giã Biệt Trường Xưa.
Ly Ca có thể xem là một trong những bài nhạc vàng hay nhất viết về mùa chia tay của tuổi học trò, với tâm tư nghẹn ngào khi tới phút phải xa thầy xa bạn. Nhớ lại một thời hoa mộng đã qua chỉ làm cho lòng thêm bùi ngùi và tiếc nuối.
Bài hát mang tên Ly Ca, vì có chữ Ly, nên hình bìa bài hát được lấy hình ca sĩ Khánh Ly để minh họa:
Đông Kha
Nguồn: nhacvangbolero.com
