Băng nhạc Tiếng hát Chế Linh 1 với chủ đề “Một Lần Hiện Diện” là băng nhạc nổi tiếng của Chế Linh trước năm 1975, tuyển chọn những ca khúc đã làm nên tên tuổi của ông trước đó.
Chủ đề của băng nhạc – Một Lần Hiện Diện – cũng là tên của bài hát do nhạc sĩ Tú Nhi (bút danh của ca sĩ Chế Linh) sáng tác, như là khẳng định sự hiện diện của một tên tuổi lừng lẫy trong làng nhạc miền Nam thập niên 1960-1970. Bài hát này còn có tên khác là Nụ Cười Chua Cay – cái tên diễn tả chính xác hơn nội dung đầy cay đắng của bài hát.
Từ trước năm 1975, tác giả Tú Nhi đã nổi tiếng qua những ca khúc nhạc vàng mà đến nay vẫn được nhiều người yêu thích. Trong số đó phải kể đến các ca khúc như Xin Làm Người Xa Lạ, Ngày Đó Xa Rồi, Thương Hận, Đêm Buồn Tình Lẻ hay Đoạn Tái Bút… Trong đó không thể không nhắc đến ca khúc Một Lần Hiện Diện – Nụ Cười Chua Cay. Ngay từ cái tên ca khúc đã khơi gợi trong lòng người nghe nhiều xúc cảm, và câu chuyện phía sau bài hát cũng rất chua chát và đắng cay.
Trong các bản thu âm của Chế Linh trước và sau 75, ngay mở đầu, bài hát gây ấn tượng với người nghe với những tràn cười rũ rượi trong cơn say. Có lẽ Nụ Cười Chua Cay có nét giống với ca khúc Túy Ca của nhạc sĩ Châu Kỳ và Trương Minh Dũng, có một chút điên loạn, sự “bất cần đời” và một chút ngả nghiêng của kẻ say rượu. Điểm nhấn của nhạc phẩm này chính là những tiếng cười điên loạn chua chát đó, cười cho sự bạc bẽo của tình đời.
Trong một lần biểu diễn bài hát này ở trong nước, chính danh ca Chế Linh (Tú Nhi) đã chia sẻ với khán giả rằng ngày xưa ông có yêu một cô gái. Cô gái đó mời ông đến nhà dự sinh nhật nhưng đến nơi thì mới hụt hẫng khi biết đó là ngày Vu Quy của cô. Buồn quá nên ông viết bài hát Nụ Cười Chua Cay.
Thôi im đi! Im đi! Xin đừng cười vui
Thôi im đi! Im đi! Vui gì mà cười?
Trong hôm nay, chắc em say men rượu hồng
Cớ sao em mời tôi lại làm chi đây?
Em em ơi! duyên ta kiếp này đành thôi
Không bên nhau, không chung đi về một đường
Em mang đi những yêu thương, những đam mê
Những hẹn hò và thật nhiều em ơi!
Cớ cớ sao em cười?
Cớ cớ sao em buồn?
Nụ cười chua cay
Nụ cười thương đau
Nụ cười dối gian khổ đau.
Không vui sao người cười tươi?
Đang vui sao người gục đầu?
Trong cơn say có ai nghe xót xa không?
Ôi cuộc đời nào ai hiểu ra sao…
Nội dung bài hát là sự ngỡ ngàng và đau buồn của chính tác giả trong hoàn cảnh tréo ngeo. Tâm trạng của ông chắc là cũng đau đớn không thua kém gì so với tâm trạng của nhạc sĩ Y Vũ trong ca khúc “Ngày Cưới Em”.
Nếu xét một cách kỹ lưỡng, có thể nói Một Lần Hiện Diện không phải là một ca khúc xuất sắc trong dòng nhạc vàng, kể và nội dung bài hát lẫn nét nhạc. Lời bài hát đơn thuần là diễn tả tâm trạng tận cùng của nỗi đau tình, không ẩn dụ triết lý, không có lời ca đẹp như thơ, không lãng mạn như tình ca.
Tuy nhiên 50 năm qua, bài hát này vẫn được khán giả tìm nghe, có lẽ lý do là vì bài hát đã đánh trúng tâm trạng của rất nhiều chàng trai hơn 1 lần đứng nhìn người yêu vui lễ tơ hồng. Khi đó, đâu ai cần xét đến giá trị nghệ thuật cao sang của bài hát, chỉ cần ca khúc diễn tả đúng tâm trạng của khán giả trong một hoàn cảnh nào đó, nó sẽ thực sự sống mãi cùng với thời gian.
Có nhiều ca sĩ thế hệ sau này trình bày ca khúc “Một Lần Hiện Diện” với nhiều bản hòa âm khác nhau, nhưng có lẽ hay nhất và được yêu thích nhất vẫn là bản thu âm trước năm 1975 do chính tác giả thể hiện. Ngoài giọng hát đặc sắc và điêu luyện của Chế Linh, có lẽ vì là “người trong cuộc” nên ông diễn tả được cảm xúc dạt dào hơn, làm người nghe cũng cảm thấy nghẹn ngào với câu chuyện có thực của bài hát.
Không có nhiều trường hợp nổi danh cùng lúc trong cả 2 lĩnh vực vừa sáng tác và vừa hát. Đó là nguyên nhân vì sao Chế Linh, Duy Khánh, Nhật Trường và Hùng Cường được người đời xưng tụng là “tứ trụ nhạc vàng”, họ đã đi vào huyền thoại của dòng nhạc vàng khi nổi tiếng với cả 2 vai trò là ca sĩ và nhạc sĩ. Đặc biệt, danh ca Chế Linh có rất nhiều ca khúc nổi tiếng do ông sáng tác mà đến ngày nay vẫn có rất nhiều khán thính giả ưa chuộng và được các thế hệ ca sĩ sau này thể hiện lại với sự ngưỡng mộ và kính trọng một danh ca lẫy lừng.
Bài: Trần Tuệ Minh Hiếu (Ghi rõ nguồn nhacxua.vn khi copy bài viết)
