Nhạc sĩ Thanh Sơn được công chúng yêu nhạc vàng xem là nhạc sĩ của ca khúc viết về tuổi học trò. Từ ca khúc đầu tay của ông là Tình Học Sinh, rồi đến Lưu Bút Ngày Xanh rất ăn khách, đều là những ca khúc hồi tưởng về một thời học sinh hoa mộng với những buổi tan trường chung lối, những dòng lưu bút nhiều lưu luyến.
Thời gian sau đó, nhạc sĩ Thanh Sơn viết thêm 1 số ca khúc khác về tình yêu tuổi học trò, đều rất phổ biến là Hạ Buồn, Ba Tháng Tạ Từ, Thương Ca Mùa Hạ, nhưng đỉnh cao nhất và nổi tiếng nhất vẫn là Nỗi Buồn Hoa Phượng.
Ca khúc này được sáng tác vào năm 1963, khi nhạc sĩ Thanh Sơn đã 25 tuổi, để hồi tưởng lại mối tình đầu nhiều day dứt thời học sinh. Quay ngược thời gian trở về năm 1951, khi đó Thanh Sơn còn là một cậu bé 13 tuổi tên thật là Lê Văn Thiện, theo học trường trung học Hoàng Diệu ở quê nhà Sóc Trăng. Cùng lớp có cô bạn học mang tên rất đặc biệt là Nguyễn Thị Hoa Phượng, là con của một gia đình công chức từ Sài Gòn về làm việc ở Sóc Trăng.
Thanh Sơn học chung với cô Hoa Phượng được 2 năm, họ phát sinh tình cảm học trò ngày càng thắm thiết. Nhưng đến mùa hè năm 1953, Hoa Phượng chia tay trường lớp, rời Sóc Trăng để theo gia đình về lại Sài Gòn vì cha của cô được điều chuyển công tác. Họ đã đến từ biệt nhau trên sân trường ngập màu phượng đỏ, lặng buồn nhìn nhau không nói nên lời. Thanh Sơn tỏ ý hỏi rằng chia tay rồi không biết làm sao có thể gặp lại được, cô Hoa Phượng đáp lại:
“Mỗi năm đến mùa hoa phượng nở, anh nhìn hoa phượng anh sẽ nhớ tới em! Bởi tên em là Hoa Phượng mà”
Đó là lần cuối cùng họ gặp nhau.
Mối tình đầu mang nhiều day dứt đó được nhạc sĩ Thanh Sơn đưa vào ca khúc đầu tay là Tình Học Sinh năm 1960, khi ông bắt đầu sự nghiệp sáng tác nhạc. Tiếp sau đó nhạc sĩ Thanh Sơn bắt đầu tạo được danh tiếng với ca khúc Lưu Bút Ngày Xanh, là bài hát bày tỏ nỗi lòng xao xuyến mỗi khi nhìn cánh phượng rơi.
Tròn 10 năm sau ngày chia tay cô gái mang tên Hoa Phượng, vào mùa hè năm 1963, một lần tình cờ nhìn thấy hoa phượng nở đỏ rực, chàng nhạc sĩ nhớ lại người xưa và viết ca khúc Nỗi Buồn Hoa Phượng. Ông tâm sự như sau:
“Tôi tìm thấy cảm xúc bởi sắc màu đỏ thắm của hoa phượng mỗi khi hè về. Bài hát này tôi viết về một cuộc tình học trò rất đẹp. Lời chia tay của cô bạn gái cùng trường đã khiến tôi xao xuyến, bâng khuâng. Màu hoa phượng như những giọt máu đỏ tươi minh chứng một cuộc tình chung thủy…
Bài hát lập tức được chấp nhận và mọi người yêu thích, làm động lực cho tôi chuyên tâm vào sáng tác. Có thể nói đó là “thời hoàng kim” của tôi, bởi tiền tác quyền lúc đó tôi nhận khoảng 6.000 đồng mỗi tháng. Nó không chỉ giúp gia đình tôi vượt qua nghèo khó mà sau đó tôi còn mua được nhà, xe… Nói một cách nào đó, “hoa phượng” là ân nhân của gia đình tôi”.
Ca khúc Nỗi Buồn Hoa Phượng ra đời cùng lúc với sự xuất hiện của một giọng ca mới tươi mát đến từ Đà Lạt, đó là ca sĩ Thanh Tuyền. Khi giọng hát cao vút của cô cất lên lời bài hát Nỗi Buồn Hoa Phượng trên đài phát thanh Sài Gòn, cả ca sĩ lẫn ca khúc từ đó đã trở thành một hiện tượng. Bài hát có giai điệu dễ nghe, lời bài hát đơn giản nhưng dễ nhận được sự đồng cảm của đông đảo khán giả đại chúng, trở thành 1 trong những bài nhạc vàng nổi tiếng nhất trong hơn nửa thế kỷ qua.
Trong sự nghiệp của mình, nhạc sĩ Thanh Sơn đã sáng tác khoảng 20 ca khúc về tuổi học trò. Ông cho biết rằng lúc mới bắt đầu con đường sáng tác, ông rất hoang mang không biết nên viết về chủ đề gì. Rồi ông chợt nhớ về tuổi học trò, quãng thời gian mộng mơ, đầy kỷ niệm và luôn đau đáu bởi vì “Tôi học hành không tới nơi tới chốn nên không thôi hoài niệm, nuối tiếc về nó”.
Có một điều có lẽ ít người để ý đến, đó là trong tờ nhạc xuất bản năm 1966, bài này được ký tên là Thanh Sơn – Lê Dinh. Chi tiết này chưa từng được nhạc sĩ Thanh Sơn nhắc đến, có lẽ là lúc đó nhạc sĩ Thanh Sơn có nhờ đàn anh là Lê Dinh chỉnh sửa đôi chút, và đứng tên chung trong tờ nhạc, vì lúc đó Thanh Sơn chưa phải là một nhạc sĩ tên tuổi.
Cũng có ít người biết rằng vào năm 1990, nhạc sĩ Thanh Sơn đã viết thêm lời 2 cho Nỗi Buồn Hoa Phượng. Ông viết cho riêng lòng mình, tặng riêng cho cô bạn có cái tên Hoa Phượng mà ông chưa có dịp gặp lại chứ không công bố rộng rãi.
Mời các bạn nghe lại Nỗi Buồn Hoa Phượng cùng giọng hát Thanh Tuyền thu âm trước năm 1975:
Mỗi năm đến hè lòng man mác buồn,
Chín mươi ngày qua chứa chan tình thương
Ngày mai xa cách hai đứa hai nơi
phút gần gũi nhau mất rồi tạ từ là hết người ơi
Tiếng ve nức nở buồn hơn tiếng lòng.
Biết ai còn nhớ đến ân tình không
Đường xưa in bóng hai đứa nay đâu
Những chiều hẹn nhau lúc đầu
giờ như nước trôi qua cầu.
Giã biệt bạn lòng ơi!
Thôi nay xa cách rồi kỷ niệm mình xin nhớ mãi.
Buồn riêng một mình ai chờ mong từng đêm gối chiếc.
Mối u hoài này ai có hay?
Nếu ai đã từng nhặt hoa thấy buồn.
Cảm thông được nỗi vắng xa người thương.
Màu hoa phượng thắm như máu con tim,
mỗi lần hè thêm kỷ niệm
Người xưa biết đâu mà tìm
Đông Kha
Nguồn: nhacvangbolero.com
