Khi đất nước đang ở thời kỳ đau đớn nhất vì chìm đắm trong khói lửa binh ngập tràn, khi lòng người chia rẽ, những nghi kỵ bủa vây, thù hận ngút ngàn giữa những người đồng bào, thì những bài tình ca đôi lứa trở nên lạc điệu không có giá trị kết nối giữa người và người với nhau.

Khi đó thì những bài hát của nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang cùng nhiều bài du ca khác có sứ mệnh hàn gắn, kêu gọi lòng thương mến nhau, nêu cao tinh thần dân tộc, nhắc lại bổn phận của người Việt trước vận mệnh của đất nước.

Việt Nam Quê Hương Ngạo Nghễ là bài hát tiêu biểu nhất của thể loại đó.

Ta như nước dâng dâng tràn có bao giờ tàn
Đường dài ngút ngàn chỉ một trận cười vang vang
Lê sau bàn chân gông xiềng một thời xa xăm
Đôi mắt ta rực sáng theo nhịp xích kêu loàng xoàng.

Mời các bạn nghe lại bài hát:


Click để nghe Hợp Ca

Trong một lần trả lời phỏng vấn, nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang nói về hoàn cảnh sáng tác của bài hát như sau:

“…Lúc bấy giờ khi tôi kết thúc tập Trường Ca vào khoảng 1965-1966, có 10 bài trường ca, là những bài như Nỗi Buồn Nhược Tiểu, Tiếng Rống Đàn Bò, Lìa Nhau, Thảm Kịch Khó Nói… là những bài nói về đất nước của mình rất là khổ sở, tôi nghĩ nên kết nó bằng một bài hát có tiếng gọi hùng tráng và tha thiết hơn. Thành ra tôi viết bài Việt Nam Quê Hương Ngạo Nghễ một cách rất là dễ dàng. Tất cả những ý đó tôi đem vào hết trong bài hát đó để nó vượt qua cái khốn khó, vượt qua cái quê hương nhỏ bé, nhược tiểu mà trở thành một nước to lớn, và lòng người cực kỳ dũng mãnh. Viết xong bài đó tôi nghĩ chỉ kết thúc tập Trường Ca mà thôi, không ngờ về sau càng ngày đi các nơi càng thấy nhiều người ưa thích bài đó, có lẽ đáp được ước vọng của nhiều người, tôi nghĩ tiếng gọi đáp ứng đúng được tiếng của nhiều người, không riêng gì giới trẻ đâu, cả người lớn tuổi ở các hội đoàn về sau này, rồi đi vào trong quân đội, đi rất nhiều nơi. Thành ra, tôi cho đó là một bài hát tự nó trưởng thành nhưng khi viết tôi chỉ đúc kết cho tập Trường Ca lúc đó mà thôi.”

Trong một bài tiểu luận của tác giả Trần Trung Đạo, ông nhận xét về bài hát như sau:

“Lời nhạc của Việt Nam Quê Hương Ngạo Nghễ tương đối khó nhớ, nhưng nhờ cách sử dụng ngôn ngữ trẻ trung, mạnh mẽ, tượng thanh, tượng hình như “tiếng cười ngạo nghễ”, “xích kêu loang xoang”, “trên bàn chông hát cười đùa vang vang” hay “Da chân mồ hôi nhễ nhại cuộn vòng gân tươi” đã làm cho Việt Nam Quê Hương Ngạo Nghễ trở thành độc đáo, không giống như những bài ca yêu nước khác với những ý tưởng quen thuộc và lời ca phần lớn là lập lại nhau.

Việt Nam Quê Hương Ngạo Nghễ đẹp tự nhiên như một đoá lan rừng, không mang màu sắc chính trị, không nhằm cổ võ hay biện minh cho một chủ nghĩa nào, không cơ quan nhà nước nào chỉ đạo thanh niên sinh viên học sinh phải hát và bài hát cũng chẳng nhằm phục vụ lợi ích riêng của chính quyền, tôn giáo hay đảng phái chính trị nào.

Trước 1975, từ thành phố đến thôn quê, từ các trường trung học tỉnh lẻ đến đại học lớn như Huế, Sài Gòn, từ các phong trào Hướng đạo, Du ca đến các tổ chức trẻ của các tôn giáo như Thanh niên Công giáo, Gia đình Phật tử, từ các quân trường Đà Lạt, Thủ Đức, Quang Trung, Nha Trang đến các tổ chức, đoàn thể xã hội từ thiện đều hát Việt Nam quê hương ngạo nghễ.”

Cố nhà báo Bùi Bảo Trúc thì nhận xét:

“Nguyễn Đức Quang không đứng ngoài để đi hành quân làm lính cậu như Nguyễn Bắc Sơn… Không một lời thù hận bên này hay bên kia, nhạc Nguyễn Đức Quang là tiếng hét nhân bản, là lời réo gọi của nguyên một thế hệ sắp bị mất đi những giá trị của một xã hội đang bốc cháy.

Nguyễn Đức Quang không phòng trà não ruột, không tình ái bi thảm, không chính trị một chiều, không thù hận đằng đằng.

Nguyễn Đúc Quang đến với người nghe và nhất là những người hát nhạc của ông bằng tất cả chân tình của một thanh niên Việt”

nhacvangbolero.com tổng hợp

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here